Español
|
Quiché
|
Ejemplo
|
caballito
|
kej etz’ab’a’l
|
xxx
|
caballito de mar
|
ukej plo
|
xxx
|
caballo
|
kej
|
xxx
|
cabello
|
wi’aj
|
xxx
|
cabeza
|
jolomaj
|
xxx
|
cabina de control
|
ilb’äl ja
|
xxx
|
cabina de locución
|
ch’awib’äl
|
xxx
|
cabra
|
k’isik’
|
xxx
|
cadena
|
ch’ich’ yuqb’äl
|
xxx
|
cadera
|
utza’m achaq
|
xxx
|
caer
|
tzaqik
|
xxx
|
café bebida
|
miq’sab’äl / kape / k’atän
|
xxx
|
café color
|
k’aqo’j
|
xxx
|
cafetera
|
meq’isab’äl
|
xxx
|
cafetería
|
k’ayb’äl k’atan
|
xxx
|
caja
|
kaxon
|
xxx
|
caja de herramientas
|
k’olib’äl chakub’äl
|
xxx
|
caja de lustrador
|
uchokonsab’äl tz’ajal xajäb’
|
xxx
|
cajero
|
ajlal pwäq
|
xxx
|
cal
|
chun
|
xxx
|
calambre muscular
|
cho’kej / kumatz
|
xxx
|
calceta
|
pisb’äl raqän ixöq
|
xxx
|
calcetín
|
pisb’äl raqän achi
|
xxx
|
calculadora
|
k’utul ajlab’äl
|
xxx
|
calendario
|
ajlab’äl q’ij
|
xxx
|
calibrador de aire
|
ukaqiq’al ch’ich’
|
xxx
|
caliente
|
k’atan
|
xxx
|
calificación
|
ajlab’alil tijonik
|
xxx
|
calzón
|
to’q
|
xxx
|
calzoncillo
|
to’q
|
xxx
|
calzoneta
|
atinib’äl
|
xxx
|
calle
|
b’e
|
xxx
|
cama de hospital
|
yuqulib’äl ch’at
|
xxx
|
camaleón
|
nima xpa’ch
|
xxx
|
cámara de vídeo
|
jek’b’äl wachib’äl
|
xxx
|
cámara fotográfica
|
elesal wachib’äl
|
xxx
|
camilla
|
teleb’äl yawab’
|
xxx
|
caminar
|
b’inem
|
xxx
|
camino de tierra
|
ulew b’e
|
xxx
|
camión
|
ereb’äl ch’ich’/koral ch’ich’
|
xxx
|
camioneta
|
nïm ereb’äl winäq
|
xxx
|
camioneta agrícola
|
juyub’äl ch’ich’
|
xxx
|
camionetilla
|
alaj ereb’äl winäq
|
xxx
|
camisa
|
xa’aj
|
xxx
|
camiseta
|
atz’yäq tasb’äl
|
xxx
|
camote
|
ïs
|
xxx
|
campana
|
tzilin ch’ich’
|
xxx
|
campana de la chimenea
|
jek’b’äl sib’
|
xxx
|
campanario
|
usik’ib’äl tyox
|
xxx
|
campanilla
|
tzilin ch’ich’
|
xxx
|
campo
|
juyub’
|
xxx
|
canario
|
q’an chochi
|
xxx
|
canasta
|
q’ateb’äl
|
xxx
|
canasto
|
chakach
|
xxx
|
cancel
|
ch’uqb’äl
|
xxx
|
cancha
|
etz’anib’äl
|
xxx
|
candado
|
laweb’äl uchi’ ja
|
xxx
|
candela
|
kantela/kotz’i’j
|
xxx
|
cangrejo
|
töq/xtöp
|
xxx
|
canguro
|
pixk’anel chköp
|
xxx
|
canica /cinco
|
b’olit
|
xxx
|
cantante
|
b’ixonel
|
xxx
|
cantar
|
b’itza’m / b’itzchil / b’ixonik
|
xxx
|
capó
|
jupch’uqb’äl
|
xxx
|
cápsula
|
rab’arik kunab’äl
|
xxx
|
cápsula espacial
|
ch’ich’ pa kaj
|
xxx
|
cara
|
palajäj
|
xxx
|
caracol
|
t’ot’
|
xxx
|
caramelo
|
kab’
|
xxx
|
carburador
|
q’axeb’äl
|
xxx
|
cargador
|
eqal tyox
|
xxx
|
cargar
|
eqanik
|
xxx
|
caries
|
uchikopil ware’aj
|
xxx
|
carne
|
ti’ij
|
xxx
|
carne molida
|
jok’om ti’ij
|
xxx
|
carnicero
|
ajk’ay ti’ij
|
xxx
|
caro
|
nïm rajil
|
xxx
|
carpa
|
atz’yäq ja
|
xxx
|
carpeta para escritorio
|
ch’uqb’äl chakiteb’
|
xxx
|
carpintero
|
ajanel
|
xxx
|
carreta
|
charareb’äl
|
xxx
|
carreta para medicinas
|
charareb’äl kunab’äl
|
xxx
|
carretilla
|
charareb’äl
|
xxx
|
carretilla de helados
|
kolb’äl jorob’sab’äl
|
xxx
|
carro
|
ch’ich’
|
xxx
|
carro maletero
|
charareb’äl jas täq
|
xxx
|
carta
|
taqom wuj
|
xxx
|
cartel
|
perepik wuj
|
xxx
|
cartelera
|
tzijob’äl wuj
|
xxx
|
cartero
|
jachal wuj
|
xxx
|
cartucho
|
pisb’äl ub’aq’ q’aq’
|
xxx
|
casa
|
achoch / ja
|
xxx
|
casaca
|
to’b’äl atz’yäq
|
xxx
|
cáscara
|
rij q’ayes
|
xxx
|
casco
|
to’b’äl jolomaj
|
xxx
|
casete
|
tatimb’al siinta
|
xxx
|
casetera/grabadora
|
k’olib’äl tzij
|
xxx
|
casillero
|
k’olib’äl taqom wuj
|
xxx
|
castigar
|
b’anoj k’ax
|
xxx
|
castor
|
aja’ chiköp
|
xxx
|
catarata
|
utixixb’äl ja’
|
xxx
|
catedral
|
rachoch tyox
|
xxx
|
catorce
|
kajlajuj
|
xxx
|
cayuco
|
jukub’
|
xxx
|
cazar
|
chapik
|
xxx
|
cebolla
|
sib’o’y
|
xxx
|
cebra
|
ukej juyub’
|
xxx
|
cedazo
|
q’ateb’äl
|
xxx
|
ceder
|
ya’onik
|
xxx
|
ceja
|
rismal b’aq’wachaj
|
xxx
|
celda
|
ko’ksab’äl
|
xxx
|
celeste
|
saqsöj
|
xxx
|
cemento
|
raxk’ajab’äl
|
xxx
|
cenicero
|
k’olib’äl chäj
|
xxx
|
centavo
|
ch’ich’ pwäq
|
xxx
|
cepillar
|
su’ nik / ch’ajanik
|
xxx
|
cepillo
|
josb’äl
|
xxx
|
cepillo dental
|
su’b’äl ware’aj
|
xxx
|
cepillo para lustrar
|
su’b’äl xajäb’
|
xxx
|
cerca
|
chi unaqaj
|
xxx
|
cercano
|
naqaj
|
xxx
|
cerco
|
q’ateb’äl
|
xxx
|
cercha
|
xekeb’äl atz’yäq
|
xxx
|
cerdo
|
aq
|
xxx
|
cereza
|
k’uxk’ab’el
|
xxx
|
cernidor
|
chayub’äl/cha´b’äl
|
xxx
|
cerrado
|
tz’apitalik
|
xxx
|
cerrar
|
tz’apinik
|
xxx
|
cerveza
|
tzam
|
xxx
|
césped
|
uwa säq
|
xxx
|
chaqueta
|
xyal
|
xxx
|
cheque
|
uwujil pwäq
|
xxx
|
chicharrón
|
watz’otz’ ti’ij
|
xxx
|
chile
|
ik
|
xxx
|
chile pimiento
|
nïm ik
|
xxx
|
chinchilla
|
kaxlan kuk
|
xxx
|
chiquero/porqueriza
|
ukoral aq
|
xxx
|
chivo
|
chij
|
xxx
|
chocolate
|
kab’
|
xxx
|
chompipe
|
na’s
|
xxx
|
chorizo
|
pisom ti’ij
|
xxx
|
chuchito
|
tumi’n/lakatamal
|
xxx
|
chumpa
|
kaxlan ch’akat
|
xxx
|
chupar
|
tz’ub’anik
|
xxx
|
churro
|
wotz’ kaxlanwa
|
xxx
|
cielo
|
kaj
|
xxx
|
cien
|
jo’k’al
|
xxx
|
cierre
|
tz’apib’äl
|
xxx
|
cigarra
|
xikik’el
|
xxx
|
cigarro
|
sik’
|
xxx
|
cilindro
|
b’olob’ik
|
xxx
|
cinco
|
jo’ob’
|
xxx
|
cincuenta
|
lajuj roxk’al
|
xxx
|
cincho
|
ximb’äl
|
xxx
|
cincho de policía
|
uximb’äl chajinel
|
xxx
|
cinta
|
ximb’äl xajäb’
|
xxx
|
cintura
|
ximb’äl
|
xxx
|
cinturón
|
ximb’äl pamaj
|
xxx
|
círculo
|
ketekik / setesik
|
xxx
|
ciruela
|
sirwe’l
|
xxx
|
cisne
|
chom patax
|
xxx
|
cisterna
|
nima k’olib’äl
|
xxx
|
claro
|
säq
|
xxx
|
clavar/martillar
|
b’ajinik
|
xxx
|
clavo
|
chikb’äl/klawux
|
xxx
|
cliente
|
k’olol pwäq
|
xxx
|
cobaya
|
kut ch’o
|
xxx
|
cobra
|
ajpalaj kumätz
|
xxx
|
cobrar
|
toq’inik/ta’onik rajil
|
xxx
|
coco
|
koka
|
xxx
|
cocodrilo
|
nima xpa’ch
|
xxx
|
codo
|
ch’u’kaj
|
xxx
|
codorniz
|
saqkorowach
|
xxx
|
cola
|
je’
|
xxx
|
cola de avión
|
uje’ ajxik’ch’ich’
|
xxx
|
colgar
|
xek’eb’anik
|
xxx
|
colibrí/gorrión
|
tz’unun
|
xxx
|
cólico
|
yitz’näq pamaj
|
xxx
|
coliflor
|
saqpo’richaj
|
xxx
|
colirio
|
kunab’äl b’aq’wachaj
|
xxx
|
colmillo
|
ware’aj
|
xxx
|
colocar
|
ya’ik
|
xxx
|
columpio
|
seyo’pib’äl
|
xxx
|
comer
|
wa’im
|
xxx
|
comerciante
|
ajk’ay
|
xxx
|
cometa
|
tzaqch’umil
|
xxx
|
cómodo
|
utz k’olem
|
xxx
|
compartir
|
komonexik
|
xxx
|
completo
|
tz’aqat
|
xxx
|
componer
|
kolomaxik
|
xxx
|
comprar
|
loq’o’manik
|
xxx
|
compresor
|
tz’ajb’äl
|
xxx
|
computadora
|
k’olol choltzij / kematz’ib’
|
xxx
|
comulgar
|
santyoyirsanem
|
xxx
|
concha caparazón
|
t’ot’
|
xxx
|
concha mar
|
alaj t’ot’
|
xxx
|
condena
|
q’atoj tzij
|
xxx
|
cóndor
|
nimaxik
|
xxx
|
conejo
|
imul
|
xxx
|
confesar
|
q’alajisan makaj
|
xxx
|
confesionario
|
q’alajisab’äl makaj
|
xxx
|
confeti
|
kab’
|
xxx
|
confundir
|
sachik
|
xxx
|
congelador
|
jorob’isab’äl
|
xxx
|
cono
|
tub’utik
|
xxx
|
cono de hilo
|
b’ak’om b’ätz’
|
xxx
|
conocido
|
kach’ob’ik/ch’ob’otalik
|
xxx
|
constelación
|
jumulaj ch’umil
|
xxx
|
construir
|
wokoj ja
|
xxx
|
contar
|
ajilanik
|
xxx
|
contemplar
|
mayi’janik
|
xxx
|
contestar
|
k’ulunik uwäch tzij
|
xxx
|
contra
|
chi utzal
|
xxx
|
contrato
|
retal tzij
|
xxx
|
controlar
|
ilinik/ilonik
|
xxx
|
corazón
|
anima’
|
xxx
|
corbata
|
retz’ab’a’lil qulaj
|
xxx
|
cordel
|
k’a’am
|
xxx
|
coro
|
ub’ix tyox
|
xxx
|
corona
|
retz’ab’alil ware’aj
|
xxx
|
corral
|
koral
|
xxx
|
correr
|
xik'anik / xik'anik
|
xxx
|
correspondencia
|
taqb’äl wuj
|
xxx
|
cortadura
|
sokotajik
|
xxx
|
cortar
|
raminik/qupixik
|
xxx
|
cortar leña
|
ramik si’
|
xxx
|
corteza
|
rij che’
|
xxx
|
cortina
|
ch’uqb’äl uchi’ ja
|
xxx
|
corto
|
la’j raqän
|
xxx
|
cosecha
|
uwach tiko’n
|
xxx
|
coser a máquina
|
t’iso’manik
|
xxx
|
costal
|
koxtar
|
xxx
|
costurera
|
t’iso’manel
|
xxx
|
cotuza
|
tukuy
|
xxx
|
coyote
|
utiw
|
xxx
|
crayón
|
tz’ajb’äl
|
xxx
|
crema
|
k’ok’irsab’äl
|
xxx
|
crucifijo
|
k’ajoloxel ripom
|
xxx
|
cruz
|
ripb’äl
|
xxx
|
cruzar
|
q’axenik
|
xxx
|
cuaderno
|
tz’ib’ab’äl wuj
|
xxx
|
cuadrado
|
kajib’ uxkut
|
xxx
|
cuadro
|
uk’olib’äl wachib’äl
|
xxx
|
cuarenta
|
kak’al
|
xxx
|
cuatro
|
kajib’
|
xxx
|
cuatrocientos
|
juq’ob’
|
xxx
|
cubeta
|
k’olib’äl
|
xxx
|
cubo
|
waqib’ uwäch
|
xxx
|
cubrecama
|
rij k’ul
|
xxx
|
cucaracha
|
xi’l
|
xxx
|
cucurucho
|
eqal tyox
|
xxx
|
cuchara
|
pak’ab’äl
|
xxx
|
cuchara de albañil
|
lekupak’ab’äl ajtz’aq
|
xxx
|
cucharón
|
pak’ab’äl
|
xxx
|
cuchillo
|
ramb’äl ti’ij
|
xxx
|
cuello ropa
|
uqul atz’yäq
|
xxx
|
cuello parte del cuerpo humano
|
qulaj
|
xxx
|
cuenta
|
uwujil uk’olib’äl pwäq
|
xxx
|
cuerda
|
k’a’am
|
xxx
|
cuero
|
tz’u’um
|
xxx
|
cuervo
|
qo’ch
|
xxx
|
cueva
|
pek
|
xxx
|
cuidador
|
chajinel
|
xxx
|
culebra
|
kumätz
|
xxx
|
cuna
|
kusul
|
xxx
|
curar
|
kunanik
|
xxx
|
curita
|
tasb’äl kunab’äl
|
xxx
|
curso
|
ub’i’ tijonem
|
xxx
|
curvo
|
kotokik
|
xxx
|