Diferencia entre revisiones de «Guaraní/Gramática/Determinantes Parte I»
Contenido eliminado Contenido añadido
m Miscelánea ortográfica |
mSin resumen de edición |
||
Línea 158:
A)Números cardinales: 1 - peteĩ 11- pateĩ 30 – Mbohapy Pa (tres decenas) 2- Mokóĩ 12 - pakóĩ 50- Popa (Po+Pa). (cinco decenas) 3-Mbohapy 13- Paapy Sa ) - Centena100 – Sa ( o Petei 4- Irundy 14- Parundy Sa – docientos200 - Mokóĩ 5- Po 15- Papo 1.000 – su - millar 6- Poteĩ )(po + petei 16- papoteĩ 2.000 - mokóĩsu) – dos mil, dos millares 7- Pokóĩ )(po+ mokói 17- papokóĩ 1.000.000- Sua (peteĩ Sua) - millón 8. Poapy (po + mbohapy) 18- papoapy 10.000.000 – PaSua – diez millones 9- Porundy (po + irundy) 19-parundy 2.000.000.000 - Mokóĩ Su-Sua 10- Pa , (decena) 20. MokóĩPá 1985 – (pete )Su PorundySa poapypa po
B) Numerales Ordinales: se agrega el sufijo “ha” a los anteriores: 1° - Peteiha; 10 – paha (también significa “final, último) 2° - Mokoiha;
C) distributivos: se repite el numeral cardinal o su última sílaba: 1 – de uno en uno:
*Doble - akamokoí ( doble cabeza), *sustantivo + Para pedir el doble, kóī también significa oval, elipsoideo, por lo que hay que tener cuidado en su uso)
Otro forma de expresión usual, es la Siguiente: '''Mbo + cardinal +/- ve''':
[editar] 6.3.2) INDEFINIDOS
Línea 189 ⟶ 192:
[editar] 6.4) “PRONOMBRES” DEMOSTRATIVOS:
cuando los determinantes , especialmente los de presencia o ausencia llevan el sufijo “va” o su forma popular ”a” (ligado, sin suspensión glotal intervocálica o Glotal Stop), equivale a los pronombres demostrativos de la vieja gramatica española. “Va” es un relativo, que sustantiva a los demostrativos mencionados, por lo que pueden oficiar de sujeto o de complemento. ko'ãva.. Ãva o
[editar] Cuadro de los “Pronombres” demostrativos: Sustantivación de los Determinantes Nominales.-
* se agrega el sufijo "va" o su contracción también sufija "a", a los determinantes proxémicos y a los otros.-
* Kóa,
* Kóa ipora, Éste es bello kóva iporā
* '''Upéva, upéa''' = Ese, esa, eso *Upéva Hepy = Eso es caro, valioso
*'''péva, pea''': Ese, esa
* Péva iVai, Esa es fea
Línea 203 ⟶ 208:
*Algunas Combinaciones:
* '''Opa umi''' karai,Todos esos señores
* '''Upéva upe''' nde
* '''Upé''' nde
* '''Aipóva, aipóa
'''Aipóva
*'''Upéva, Upéa''',eso , esa: '''Upéva iMboriahu''', Ese es pobre; '''Umi Pakovaty''', Esos Bananales '''Pe Pakovaty''': Ese Bananal o Ese montón de bananas ( si nos referimos a la fruta) '''Pe Pakova
* '''Umíva, umía''', esos, esas, aquellos, aquellas
* '''Umíva ndaje''' Chokokue, Esos (se dice que) son campesinos
* '''Amóva, amóa,''' aquel, aquella, aquello
* '''Opáva,''' todos, todas
Otros: * '''Meméva, joáva,'''
*'''peteïva, irundyháva''', etc.-▼
▲peteïva, irundyháva, etc.-
|